Pozwani poręczyciele wekslowi reprezentowani przez radcę prawnego Arkadiusza Forysia zostali zwolnieni z odpowiedzialności za zobowiązania kredytowe dewelopera wobec Banku zabezpieczone wekslem in blanco wyrokiem Sądu Okręgowego w Krakowie I Wydział Cywilny z dnia 25 października 2016 r., sygn. akt I C 684/15.
Opisywany wyrok zapadł w sprawie dochodzenia przez Bank wielomilionowych należności kredytowych od poręczycieli wekslowych.
Powodowy Bank zawarł z X spółka z o.o. dwie umowy kredytu inwestorskiego, z których każda zabezpieczona została wekslem własnym in blanco.
Zgodnie z deklaracją wekslową, Bank miał prawo w razie niedotrzymania terminów spłaty przez X, wypełnić weksle w każdym czasie, zobowiązany był jednak zawiadomić najpóźniej na 7 dni przed datą płatności zarówno wystawcę jak i Pozwanych jako poręczycieli wekslowych.
Zabezpieczone umowy zostały objęte umową ugody pomiędzy Bankiem a X, której Pozwani poręczyciele wekslowi nie byli już stroną.
W związku z niewywiązaniem się ze zobowiązań przez spółkę X, która w międzyczasie ogłosiła upadłość, Bank poinformował Pozwanych o wypełnieniu weksla i wezwał ich do zapłaty sumy wekslowej w terminie miesiąca. Równocześnie poinformował ich, że terminem płatności jest data ogłoszenia upadłości przez X, a więc data wsteczna.
Bank domagał się od Pozwanych zapłaty sumy wekslowej na zasadach odpowiedzialności solidarnej, Pozwani zaś podnosili m.in., że weksel został uzupełniony po upływie terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego oraz niezgodnie z deklaracją wekslową.
Sąd Okręgowy wskazał na fakt, że:
- zobowiązanie poręczyciela ma charakter samodzielny i abstrakcyjny, a
- więź łącząca je ze zobowiązaniem zabezpieczonym przejawia się w tym, że wierzyciel nie może uzyskać więcej praw niż przysługuje mu w ramach stosunku podstawowego.
Zaznaczył przy tym, że deklaracja wekslowa stanowi wiążącą umowę, określającą samoistne warunki wypełnienia weksla i zarzuty z nią związane mogły zostać podniesione wobec Powoda bez żadnych ograniczeń.
W ocenie Sądu niezgodne z deklaracją wekslową było przede wszystkim ustalenie innej daty płatności, innej zaś wykupu weksla.
Mimo że Bank miał prawo opatrzyć weksle datą płatności według swojego uznania, musiał się jednak liczyć z koniecznością powiadomienia dłużników (a więc i poręczycieli) o wykupie weksla najpóźniej na 7 dni przed tą datą. Z tego powodu nieuprawniony był do wyznaczenia daty płatności wstecz.
Kolejną kwestią podjętą przez Sąd był stosunek przerwania biegu przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego do przedawnienia odpowiedzialności poręczycieli wekslowych.
Powołując się na utrwalone orzecznictwo, Sąd wskazał, że „przedawnienie praw z weksla in blanco nie rozpoczyna biegu od czasu jego wypełnienia i dla odpowiedzialności wystawcy weksla niezupełnego (poręczyciela) wobec remitenta decydujące jest jego wypełnienie przed upływem terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego”.
Za Sądem Najwyższym, podkreślił również, że prawo podniesienia zarzutu przedawnienia roszczenia podstawowego przysługuje również poręczycielowi.
Zdaniem Sądu Bank, zgłaszając wierzytelność do masy upadłościowej X, przerwał bieg przedawnienia wierzytelności ze stosunku podstawowego, nie wpływając tym samym na bieg przedawnienia roszczenia wobec poręczycieli, co wynika wprost z charakteru odpowiedzialności solidarnej dłużnika i poręczyciela.
„Z zasad tak ukształtowanej odpowiedzialności wynika, iż dokonanie jakiejkolwiek czynności wymienionej w art. 123 § 1 pkt. 1 k.c. (do których należy także zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym) przeciwko jednemu z ewentualnych podmiotów odpowiadających solidarnie, nie przerywa biegu przedawnienia w stosunku do pozostałych dłużników (art. 372 k.c.).”
Sąd wskazał również, że ugoda – mogąca mieć charakter uznania długu przez X wobec Banku, nie miała wpływu na zobowiązanie poręczycieli, ponieważ nie byli oni jej stroną.
Z tych względów Sąd uznał, że Bank nie był uprawniony do uzupełnienia weksli, powództwo zaś wielomilionowe zostało oddalone.
Wyrok jest prawomocny.
